- 2025.07.14
- Βικτώρια Ιατρού
Η ΛΑΡΚΟ δεν είναι απλώς μια μεταλλευτική εταιρεία. Είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σύμβολα του πώς η Ελλάδα διαχειρίστηκε – και τελικά έχασε – το στοίχημα της βαριάς βιομηχανίας. Από την ίδρυσή της έως την εκκαθάρισή της, η ΛΑΡΚΟ υπήρξε πεδίο ελπίδων, αντιφάσεων, εργατικών αγώνων, και τελικά απογοήτευσης.
Από τον Μποδοσάκη στο Δημόσιο
Η ΛΑΡΚΟ ιδρύθηκε το 1963 από τον οραματιστή βιομήχανο Πρόδρομο Μποδοσάκη, με στόχο την αξιοποίηση των λατεριτικών κοιτασμάτων νικελίου – ενός από τα πλουσιότερα στην Ευρώπη. Το εργοστάσιο της Λάρυμνας και τα μεταλλεία στην Εύβοια, την Καστοριά και αλλού αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής μεταλλουργίας.
Το 1977, υπό το βάρος οικονομικών προβλημάτων, η εταιρεία πέρασε στον έλεγχο του Δημοσίου. Από εκεί και πέρα άρχισε να εγκαθίσταται ένας επικίνδυνος μηχανισμός: κρατικός έλεγχος χωρίς επενδύσεις, διορισμοί χωρίς αξιοκρατία, υπερχρεώσεις χωρίς στρατηγική.
Ένας βιομηχανικός γίγαντας με πήλινα πόδια
Η ΛΑΡΚΟ είχε τα πάντα για να πετύχει: εξαγώγιμο προϊόν, στρατηγικό ρόλο, τεχνογνωσία, εργατικό δυναμικό. Και όμως, βούλιαξε. Γιατί;
- Το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας: Το εργοστάσιο κατανάλωνε τεράστια ποσά ρεύματος. Οι οφειλές προς τη ΔΕΗ ξεπέρασαν τα 300 εκατομμύρια ευρώ.
- Η έλλειψη επενδύσεων και εκσυγχρονισμού: Οι εγκαταστάσεις παρέμειναν απαρχαιωμένες, ενώ το διεθνές περιβάλλον απαιτούσε καινοτομία.
- Οι πελατειακές σχέσεις: Η ΛΑΡΚΟ έγινε για δεκαετίες μια “δεξαμενή” προσλήψεων και ρουσφετιών.
- Η διεθνής αγορά νικελίου: Οι διακυμάνσεις των τιμών και η παγκοσμιοποίηση πίεσαν τις χαμηλής ανταγωνιστικότητας μονάδες.
ΛΑΡΚΟ: Η ντροπή των πολιτικών μας (Πηγή : άρθρο Οικονομικού Ταχυδρόμου)
Δυστυχώς η Λάρκο πολεμήθηκε όσο λίγες ιδιωτικές επιχειρήσεις από την Αριστερά, τα συνδικάτα και τις κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης και ιδιαίτερα του Ανδρέα Παπανδρέου με αποτέλεσμα να κρατικοποιηθεί και να εξελιχθεί έκτοτε στο πιο σκανδαλώδες πρυτανείο εργαζομένων και μη εργαζομένων.
Με μέσο κόστος ανά εργαζόμενο 44.000 ευρώ ετησίως, στους 1.080 που απάρτιζαν το προσωπικό της παρέχονται δωρεάν σπίτια με φως, νερό, τηλέφωνο, όχι μόνο στους πράγματι εργαζομένους, αλλά και σε εργολάβους και πρώην υπαλλήλους που εξακολουθούν να παραμένουν σε αυτά τα σπίτια με το έτσι θέλω.
Πέρα από το προκλητικό τους μισθολόγιο, τα πριμ παραγωγικότητας ακόμα και για ζημιογόνες περιόδους και τα επιδόματα ετοιμότητας, εφαρμόζει και γενναιόδωρο στεγαστικό πρόγραμμα, ενώ παρέχεται ακόμα και ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων σε ιδιωτική εταιρεία για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Οι γενναιόδωρες Διοικήσεις της ΛΑΡΚΟ, διορισμένες από τις κυβερνήσεις ΠαΣοΚ, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έφτασαν να παρέχουν στέγαση και σε τρίτους, όπως εργαζομένους εργολάβων και εργολάβους. Περιττό να σημειωθεί ότι η χρεοκοπημένη εταιρεία δεν πληρώνει το ρεύμα της ΔΕΗ χάρη στο οποίο λειτουργούν οι βιομηχανικές μονάδες της, ούτε τα ασφάλιστρα στα ασφαλιστικά ταμεία χωρίς να συγκινείται κανείς αρμόδιος. Αντίθετα ακόμη και σήμερα παρέχονται αυξήσεις αποδοχών σε μια ουσιαστικά χρεοκοπημένη επιχείρηση. Η ΛΑΡΚΟ, παρά τα τεράστια οικονομικά της προβλήματα (αν ήταν ιδιωτική θα είχε πτωχεύσει και κλείσει προ πολλού και οι διοικήσεις της θα είχαν βρεθεί ενδεχομένως και στη φυλακή), συνέχισε έως το 2009 να φορτώνεται με νέο προσωπικό, αφού πάνω από 600 εργαζόμενοι προσελήφθησαν από την εταιρεία τα τελευταία χρόνια με ετήσιο κόστος 31.000 ευρώ ανά εργαζόμενο.
Η Ευρώπη πιέζει – Το Κράτος υποχωρεί
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ως παράνομες τις κρατικές ενισχύσεις στη ΛΑΡΚΟ και απαίτησε την επιστροφή τους. Η απάντηση της ελληνικής πολιτείας ήταν να προχωρήσει στην εκκαθάριση εν λειτουργία. Ένα σχήμα “λύσης” που σημαίνει: σταδιακή διάλυση της παλιάς εταιρείας και παραχώρηση περιουσιακών στοιχείων σε νέους επενδυτές.
Το 2023, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ σε κοινοπραξία με την AD Holdings απέκτησε το εργοστάσιο και τα δικαιώματα εκμετάλλευσης. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι έμειναν εκτός. Οι αντιδράσεις ήταν σφοδρές.
Μια πληγή για την τοπική κοινωνία
Για την περιοχή της Λάρυμνας, η ΛΑΡΚΟ δεν ήταν απλώς ένας εργοδότης. Ήταν τρόπος ζωής, οικογένειες, σχολεία, κοινότητες. Το κλείσιμο και η εκκαθάριση συνιστούν οικονομική και κοινωνική ερημοποίηση.
Οι εργαζόμενοι βρέθηκαν να διεκδικούν τα αυτονόητα, συχνά ακούγοντας χλευαστικά σχόλια περί “τεμπέληδων” ή “ρετιρέ του δημοσίου”. Η αλήθεια είναι πως δούλεψαν σε σκληρές και επικίνδυνες συνθήκες για δεκαετίες.
ΛΑΡΚΟ: Μια χαμένη ευκαιρία;
Η ΛΑΡΚΟ θα μπορούσε να είναι το ελληνικό success story στην πράσινη μετάβαση: νικέλιο για ηλεκτρικές μπαταρίες, στρατηγική αυτονομία για την Ευρώπη, νέες τεχνολογίες.
Αντ’ αυτού, αποτελεί παράδειγμα πώς ένας εθνικός πλούτος απαξιώνεται μέσα από την ανευθυνότητα, τη γραφειοκρατία και την πολιτική αδράνεια και σύμφωνα με τις θεωρίες συνωμοσίας από εσκεμμένη απαξίωση.
Και τώρα τι;
Η επόμενη μέρα ανήκει στους ιδιώτες. Μένει να φανεί αν θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, αν θα υπάρξει κοινωνική ανταπόδοση και κυρίως: αν αυτή η νέα ΛΑΡΚΟ θα πάψει να είναι φάντασμα του παρελθόντος και θα γίνει υπόδειγμα βιομηχανικής αναγέννησης.
Τα χρέη της ΛΑΡΚΟ (κυρίως προς τη ΔΕΗ, αλλά και προς ασφαλιστικά ταμεία, προμηθευτές, τράπεζες και το Δημόσιο) δεν καλύφθηκαν από τον νέο επενδυτή. Αντιθέτως, έμειναν στο “παλιό νομικό πρόσωπο” της ΛΑΡΚΟ που οδηγήθηκε σε εκκαθάριση. Αυτό σημαίνει ότι τα χρέη:
✅ Τα πλήρωσε ουσιαστικά το Ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή… οι φορολογούμενοι για ακόμη μια φορά.
Μια χώρα χωρίς παραγωγή, χωρίς βιομηχανία και χωρίς εργατική τάξη, είναι χώρα ευάλωτη. Και η ΛΑΡΚΟ, μας υπενθυμίζει ακριβώς αυτό. Η περίπτωση της απαξίωσης της Λάρκο και πολυάριθμων άλλων επιχειρήσεων μας οδήγησαν τελικά στα “Μνημόνια”.